Η ιδεολογία ως συγκολλητική αρχή της EE

Του Δημήτρη Γρηγορόπουλου

"...Η αναβίωση του κράτους πρόνοιας συνολικά στην EE και η φαντασίωση της σύγκλισης είναι εντελώς εξωπραγματι­κά. Είναι αυταπάτη ότι ο σύγχρονος αδυ­σώπητος καπιταλισμός θα μεταμορφωθεί ως διά μαγείας σε καλοκάγαθο ιερέα. Σε μια καπιταλι­στικού τύπου ομοσπονδία οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται με γνώ­μονα την ισοτιμία αλλά με γνώμο­να την οικονομική και πολιτική δύ­ναμη.."

Η παρατεινόμενη κρίση στην EE, ιδίως στον Νότο, συ­μπεριλαμβανομένης πλέ­ον και της Γαλλίας, αλλά και η ασθμαίνουσα ανά­πτυξη στη Γερμανία εντείνουν τις εσωτε­ρικές αντιθέσεις (γερμανογαλλικός άξονας - Βρετανία), ενισχύουν τον ακροδεξιό σκε­πτικισμό αλλά και την αριστερή ρι­ζοσπαστική κριτική γι' αποδέσμευ­ση απ' την ευρωζώνη και την EE κι αναδεικνύουν σε πλειοψηφικό ρεύ­μα στη Νοτιοανατολική EE τη λαϊκή δυσαρέσκεια.

Το κυριότερο: οι εντει­νόμενες οικονομικές, εθνικές και πο­λιτικές αντιθέσεις υποβαθμίζουν την EE και την κυρίαρχη Γερμανία ένα­ντι των άλλων ιμπεριαλιστικών κέ­ντρων. Η Γερμανία αντιμετωπίζει ένα δομικό δίλημμα: Ή θα διαλύσει την ευρωζώνη με την απόσπαση του στε­νού γερμανικού πυρήνα της και των δορυφόρων της ή θα προχωρήσει στη ριζική αλλαγή του ευρωπαϊκού οικοδομήματος με εμβάθυνση της ενοποίησης σε όλους τους τομείς, οι­κονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, ιδε­ολογικό. Οι εξελίξεις δείχνουν ότι η Γερμανία υιοθετεί τη λύση της ευ­ρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ήδη προ­χωρεί στην ενιαία οικονομική πολι­τική με θεσμοποίηση αυστηρής και τιμωρητικής εποπτείας, με δυνατό­τητα βέτο στους εθνικούς προϋπο­λογισμούς, με την πλήρη τραπεζική ένω­ση. Συγχρόνως προχωρεί στην αναβάθμι­ση της Κομισιόν σε ευρωπαϊκή κυβέρνηση, στην ενιαιοποίηση της κοινωνικής πολιτι­κής με παγίωση της αναδιανομής του εισο­δήματος υπέρ του κεφαλαίου, στη θεσμο­ποίηση της ελαστικής εργασίας και τη συρ­ρίκνωση του εργατικού δικαίου, στην κοι­νή εξωτερική πολιτική και άμυνα και στη συγκρότηση στρατιωτικού βραχίονα με επεμβατική αποστολή. Το εγχείρημα της ολοκλήρω­σης απ' τη φύση του, αλλά και η τιθάσευση των ισχυ­ρών αντιθέσεων στην πραγ­μάτωση της προϋποθέτουν και το ιδεολογικό «τσιμεντάρισμα», την αναζωπύρωση της «μεγάλης ευρωπαϊκής ιδέας», που η σκληρή πραγματικότητα της EE τείνει να την απωθήσει απ' τη συνείδη­ση των λαών.

Στη διαδικασία επαναϊδεολογικοποίησης της EE σε μια πορεία συνολικής ενο­ποίησης κυριαρχούν τρία ιδεολογικά σχή­ματα.

Πρώτον, η ιδεολογία του κράτους πρόνοιας, παρά τον ουτοπικό χαρακτήρα της αναβίωσης της σε συνθήκες ολοκλη­ρωτικού καπιταλισμού. Αυτό το ιδεολόγη­μα προβάλλεται απ' τον σοσιαλδημοκρα­τικό χώρο, με προεξάρχοντα τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεσπόζουσα θέση σ' αυτό κατέχει η γνω­στή και πτωχευμένη αντίληψη της «Ευρώ­πης των λαών», η αντικατάσταση της πολι­τικής της λιτότητας από μια αναδιανεμητι­κή πολιτική βασισμένη στην αρχή της αλ­ληλεγγύης και της σύγκλισης. Σ' αυτό το πλαίσιο θα λυθεί και ο βραχνάς του χρέ­ους του Νότου, που απειλεί με κατάρρευση το οικοδόμημα της Ευρώπης. Η στήριξη του Νότου απ' τον Βορρά δεν θα εστιάζεται πλέον σε δάνεια μνημονιακού χαρακτήρα, αλλά σε οικονομική βοήθεια τύπου Μάρσαλ. Η αναβίωση όμως του κράτους πρόνοιας συνολικά στην EE και η φαντασίωση της σύγκλισης είναι εντελώς εξωπραγματι­κά. Είναι αυταπάτη ότι ο σύγχρονος αδυ­σώπητος καπιταλισμός θα μεταμορφωθεί ως διά μαγείας σε καλοκάγαθο ιερέα. Αλ­λά το σοσιαλδημοκρατικό όραμα ενέχεται όχι μόνο για τις αυταπάτες, αλλά και για την υποκρισία του, αφού οι σοσιαλδημοκράτες έχουν πρωταγωνιστήσει στην επι­βολή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, ενώ και στις σημερινές συνθήκες την ενστερνί­ζονται με «ολίγον άρωμα κεϊνσιανισμού».

Δεύτερον: ενώ το εγχείρημα της «πε­ρισσότερης Ευρώπης» σαφώς ενισχύει το γραφειοκρατισμό και συγκεντρωτισμό του ιερατείου των Βρυξελλών και τη δεσποτεία της Γερμανίας, γίνεται προσπάθεια να εμ­φανιστεί σαν αναβάθμιση της δημοκρατί­ας σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Η έντονη αυταρχικοποίηση του εθνικού καπιταλιστικού κράτους και η πολιτική ανισότητα Βορρά και Νότου αξιοποιούνται, για να καλλιερ­γηθεί η αυταπάτη ότι η πολιτική ενοποίη­ση της Ευρώπης, η εκλογή μιας ευρωπαϊ­κής κυβέρνησης και ενός ευρωπαϊκού κοι­νοβουλίου, που δεν θα είναι όργανα των ισχυρών αλλά επιλογή των ευρωπαίων πο­λιτών θα καταργήσει την πολιτική ανισό­τητα των κρατών και των πολιτών, θα απο­τρέψει τις ατασθαλίες στις οποίες κατά τον γερμανικό προτεσταντισμό είναι επιρρεπείς οι πολιτικοί και οι πολίτες του Νότου. Θα προστατεύσει τα δικαιώματα των ισότιμων ευρωπαίων πολιτών. Θα προωθήσει την αποκέντρωση στη λήψη αποφά­σεων, ενισχύοντας θεσμικά και οι­κονομικά το θεσμό της περιφέρειας. Μ' άλλα λόγια, προβάλλεται το όρα­μα μιας δημοκρατικής ομοσπονδίας πολιτειών ή ομοσπονδίας κρατών, που θα διασφαλίζουν τα δικαιώμα­τα και την ισοτιμία των μελών και των πολιτών τους. Σε μια καπιταλι­στικού όμως τύπου ομοσπονδία οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται με γνώ­μονα την ισοτιμία αλλά με γνώμο­να την οικονομική και πολιτική δύ­ναμη. Μπορεί μάλιστα σε μια ομο­σπονδία να κυριαρχήσει εντονότε­ρη ανισοτιμία και συγκεντρωτισμός. Το γερμανικό ιμπέριουμ και τα βή­ματα ενοποίησης που ήδη πραγμα­τοποιούνται δεν αφήνουν αμφιβο­λία ότι θα κυριαρχήσει η δεύτερη εκδοχή. Εξάλλου υπάρχει η εμπει­ρία της Ανατολικής Γερμανίας, που δεν ενώθηκε, αλλά προσαρτήθηκε απ' τη Δυτική, ενώ παραμένει υπο­βαθμισμένη στην ενιαία Γερμανία.

Τρίτο: με βάση την κοινή παραδοχή ότι η ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπα­ϊκής αγοράς αναπόφευκτα προϋποθέτει αύξηση της εκχώρησης εξουσιών από τα έθνη-κράτη σε υπερεθνικό επίπεδο, γίνε­ται προσπάθεια να εξωραϊστεί αυτή η δια­δικασία. Αυτό επιχειρείται με την υποκα­τάσταση της έννοιας της εθνικής κυριαρχί­ας απ' την έννοια της κυρι­αρχίας ως αποτελεσματικής διακυβέρνησης. Δηλαδή, η κυριαρχία ορίζεται ως ικα­νότητα παροχής των ουσιω­δών υπηρεσιών που προσ­δοκά ο λαός απ' την κυβέρ­νηση. Αυτό το θέμα ρυθμίζεται στη Συνθήκη της EE που προβλέπει ότι οι εξου­σίες δεν μπορούν να μετα­φερθούν στην EE, εκτός αν η δράση που θα αναληφθεί στο ευρωπαϊ­κό επίπεδο είναι πιο αποτελεσματική απ' τη δράση οε επίπεδο εθνικής διακυβέρνησης.

Μ' αυτή την εύσχημη λογική επιδιώκε­ται σταδιακά η εθνική κυριαρχία να απορ­ροφηθεί απ' την υπερεθνική χωρίς δρα­ματικές αντιδράσεις. Ένας λαός θα συμβι­βαστεί με την έννοια ότι η κυριαρχία του δεν εξαρτάται απ' τη δυνατότητα να αποφα­σίζει με τα εθνικοκρατικά όργανα για την κήρυξη πολέμου, τη συλλογή φόρων, την εκτύπωση χρήματος κ.ά. Επιδιώκεται να πειστεί ότι η κυριαρχία του εξαρτάται απ' την αρχή της αποτελεσματικής διακυβέρ­νησης απ' τα υπερεθνικά ευρωπαϊκά όργα­να, που θα ικανοποιούν τις κεφαλαιώδεις ανάγκες των λαών.

Πηγή:αριστερό blog